Van al het afval dat we per jaar produceren (zo’n 490 kilo per persoon per jaar), bestaat een vijfde uit verpakkingen. Inderdaad, da’s aardig wat en kan zeker minder. Maar zelfs onze verpakkingsvrije boodschappen moeten nu eenmaal ergens in vervoerd worden. Waarom de keuze voor glas? En is dat met productie en transport onder de streep eigenlijk wel duurzamer dan een plastic verpakking uit de supermarkt?
Welk verpakkingsjasje het milieuvriendelijkst is, is lastig te zeggen. Er komen namelijk nogal wat zaken bij kijken. Productie van het materiaal, hergebruik, recycle-opties, hoe zwaar is de verpakking, hoe lang duurt het transport, noem maar op.
Maar als het op verpakkingsvrij boodschappen doen aankomt geldt dat de glazen verpakking waar we bij Pieter Pot voor kiezen écht de duurzaamste optie is. En dat kunnen we nog een potje onderbouwen ook. Nu maakt al die uitleg het artikel wel een tikkie aan de lange kant, maar dan heb je ook echt alle antwoorden over de duurzaamheid van circulaire systeem. Dus ga er lekker voor zitten, hier komt ‘ie.
Harde cijfers over (plastic) verpakkingenWe zetten eerst de harde cijfers over voedselverpakkingen in ons kikkerlandje nog even op een rijtje (weten wij ook weer waarom we doen wat we doen). Van al ons afval bestaat 20% uit verpakkingen. Gemiddeld maken we er 7 per dag open, en de meeste producten zitten in een plastic jasje. Ondanks alle kennis over plastic en de gevolgen ervan stijgt het gebruik nog steeds (ING, 2019). Hou je vast:
- Ieder jaar verbruiken we zo’n 26 miljard plastic verpakkingen.
- Dat zijn 1.500 plastic verpakkingen per persoon per jaar.
- En 4 plastic verpakkingen per persoon per dag.
- In totaal komt er per jaar 500 miljoen kilo plastic verpakkingsmateriaal op de markt.
- 40% daarvan is bestemd voor voedingsmiddelen en dranken.
Oke, tot zover het slechte nieuws. En natuurlijk is het zo dat de ene verpakking de andere niet is. Wat in de supermarkt lijkt op een overbodig stuk plastic kan ervoor zorgen dat het eten minder snel bederft, en zorgt zo juist voor minder afval en verspilling. Toch kunnen we als het op verpakkingen (in algemene zin) aankomt de volgende conclusies trekken:
- Verpakkingen moeten gemaakt en vervoerd worden. Daar komen flink wat fossiele brandstoffen, grondstoffen en energie bij kijken.
- Bij de verwerking van verpakkingsafval (dus ook tijdens recycling) kunnen stoffen vrijkomen die slecht zijn voor het milieu.
- Gebruikte verpakkingen kunnen in de natuur terechtkomen als zwerfafval.
Kortom: verminderen die hap!
De duurzaamste verpakkingMaar goed, onze boodschappen moeten toch ergens in. Met een kiepwagen havermout huis-aan-huis gaan werd logistiek een beetje onhandig. Wat de beste en meest milieuvriendelijke verpakking is, hangt van veel factoren af.
Milieu Centraal zette een paar afwegingen op een rij. Gelukkig is er toch een algemene conclusie vast te stellen. Namelijk dat de meest duurzame verpakkingen herbruikbaar zijn, zoals bierflesjes met statiegeld of navulbare verpakkingen (Consumentenbond, 2022).
Misschien is dit gesneden (onverpakte) koek voor je, maar wel even belangrijk voordat we verder gaan: hergebruik is niet hetzelfde als recyclen. Een verpakking kan je hergebruiken als er niet al te veel handelingen aan het opnieuw gebruiken voorafgaan.
Recycling wordt pas gedaan als een verpakking aan het einde van de levensduur is. Het oude materiaal wordt verwerkt tot nieuwe grondstoffen voor nieuwe producten. Wordt nogal eens door elkaar gehaald. Anyway, we gaan verder.
GlashelderAls je kijkt naar welk materiaal het best hergebruikt én gerecycled kan worden, staat glas met stip op een. Die glazen potten waarin we jouw hagelslag en volkoren pasta bezorgen kunnen we wel zo’n 40 keer opnieuw vullen (hergebruik). Dat bespaart nieuwe grondstoffen, energie en afval.
Is de glazen pot aan het einde van z’n levensduur? Glas kan voor 100% gerecycled worden, en is ook nog ‘es oneindig recyclebaar. Zonder verlies van kwaliteit! Wat een topspul eigenlijk hè. Zo wordt van iedere glasscherf weer een potje gemaakt. Dat zit met plastic wel anders, maar daarover later meer.
Uit nieuw internationaal onderzoek blijkt dat glas ook veruit de veiligste verpakking is voor voedingsmiddelen. Onderzoekers vonden zo’n 3000 chemicaliën die van de verpakking naar voedsel kunnen lekken. Tweederde van de gevonden chemische stoffen (1.775) kwamen van kunststof verpakkingen. In papier en karton werden 887 chemische stoffen aangetroffen, in metalen verpakkingen 251 en in glas 47. Dat lijkt ons een glasheldere uitkomst.
Statiegeld for the winOm ervoor te zorgen dat het glas daadwerkelijk kan worden hergebruikt, is de invoering van statiegeld bedacht. Misschien niet verrassend gezien het imago dat Nederlanders op de centen zijn, maar dat werkt echt als een tierelier. Bijna 100% (!) van alle statiegeldflessen wordt weer ingeleverd.
En een ingeleverd bierflesje gaat bijna 8 jaar mee. Tel uit je winst. Hiermee is de milieubelasting van statiegeldflessen vele malen kleiner dan flessen zonder statiegeld, ook als je de CO2-uitstoot door schoonmaak en vervoer van de flessen meetelt.
Glas versus plastic en kartonnen verpakkingenStatiegeld kennen we natuurlijk ook van grote (en sinds kort kleine) plastic flessen. Maar plastic en karton dat in aanraking komt met voedsel, moet verplicht uit nieuw materiaal bestaan. Daardoor is voedsel dus nooit uitsluitend verpakt met 100% gerecycled plastic of karton.
Sommige wegwerpverpakkingen en materialen kunnen wel worden gerecycled, zoals bioplastic, recyclebaar plastic of karton. Maar dit kost meer energie en veroorzaakt meer CO2-uitstoot dan het hergebruiken van een glazen verpakking.
- Op dit moment wordt slechts 50% van alle plastic verpakkingen gerecycled.
- Recyclen van plastic kan helaas maar een paar keer.
- Na iedere recycle-beurt is de kwaliteit slechter.
Dat maakt glas met z’n eeuwige leven (want: oneindig recyclebaar) qua materiaal natuurlijk veel duurzamer.
En al die transportuitstoot dan?Terechte vraag, want die glazen potten van ons zijn best zwaar en we rijden af en aan naar mensen door heel Nederland en België. Plastic flessen of potten zijn lichter, qua vervoer kost dat minder brandstof en zorgt daarmee voor een lagere CO2-uitstoot. Daarmee rijst de vraag: is het onderaan de streep niet beter voor het milieu om met plastic verpakkingen te werken?
Om die vraag te beantwoorden hebben we een Levenscyclusanalyse van Herbruikbare en Eenmalige Verpakkingen laten uitvoeren. Say what?! Een levenscyclusanalyse (LCA) meet de milieueffecten van een product of dienst. Centraal stond de vraag:
heeft het gebruik van herbruikbare verpakkingen daadwerkelijk minder milieu-impact dan een eenmalige verpakking?
In dit onderzoek werd de milieu-impact onderzocht van de verpakking van twaalf verschillende voedselproducten in een herbruikbare Pieter Pot verpakking versus een eenmalige verpakking.
De analyse werd uitgevoerd door onafhankelijk onderzoeksbureau Partners for Innovation. Onafhankelijk als in: wij van Pieter Pot hadden op geen enkele manier invloed op de uitkomst. Maar potverdorie, wat waren we blij met de conclusie van het onderzoek:
"Hoewel de klimaatimpact van de productie van de herbruikbare potten zeer hoog is, kan deze worden verdeeld over 40 levenscycli. Hierdoor komt de herbruikbare verpakking toch goed uit de vergelijking. Dit voordeel wordt deels opgeheven met hogere klimaatimpact door transport, aangezien voor hergebruik een retourproces nodig is. Desalniettemin ligt de totale klimaatimpact vaak lager dan de eenmalige verpakkingen.”
Daarom: Pieter Pot en geen Pieter PlasticEn geen Pieter Plastic. Bekt ook een stuk minder lekker. Onze glazen potten zijn dus zo’n 40 keer te hergebruiken. En de scherven oneindig recyclebaar. Ondanks het zwaardere vervoer, de CO2-uitstoot en het schoonmaken tussendoor, zijn onze potten dus écht lekker duurzaam.
Sneak peek behind the scenesVerder werken we achter de schermen aan een nieuwe pot van glas. Die is nog lichter en neemt nog minder ruimte in beslag waardoor de CO2-uitstoot nog verder omlaag gaat. Verder levert onze bezorgpartner Dynalogic zo duurzaam mogelijk: met zo veel mogelijk elektrische voertuigen en, als elektrische bezorging niet mogelijk is, een CO2-compensatie via o.a. Trees for All.
Zo, nu weet je waarom we er bij Pieter Pot een (glazen) potje van maken. Wil je de volledige analyse bekijken en precies weten hoe de doorberekening van CO2-uitstoot is gedaan? Download het onderzoek.
Toch nog een vraag over waarom we voor glazen potten kiezen? Stuur ons een berichtje.
